MAAJABU YA MIMBA HONGERA KWA KUPATA MIMBA PARTI -3

Wiki yaTisa

· Ufizi wako unaweza kuwa laini kuliko

kawaida na ni muhimu kupiga mswaki vizuri

mpaka utakapojifungua.

· Mtoto ana vidole vyake mikononi na miguuni.

Anaanza kucheza tumboni ingawa huwezi

kusikia bado. Mtoto ana uzito kama zabibu

Uchungu na Kujifungua

Uchungu hakika ni mojawapo ya mafumbo makubwa, kwa

kuwa sayansi bado haijatambua kitu gani kinachoanzisha. Hata

hivyo, yawezekana daktari wako ameshakueleza dalili za

waziwazi, japokuwa haiwezekani mama wajawazito wawili wakawa

na uzoefu ule ule wa uchungu. Kwa baadhi ya akinamama

uchungu kwao ni jambo gumu lisiloelezeka, wakati kwa wengine

uchungu ni maumivu ya kawaida.

Kabla kipindi hakijachanganya, unaweza kujisikia kubanwa

na misuli ambayo huchukuwa kiasi cha kati ya sekunde 15 hadi 20,

na kinarudia tena kila baada ya dakika 10. Kipindi hiki hujulikana

kama uchungu usio wa kweli. Wakati mtoto anapokuwa tayari kwa

kuzaliwa, mji wa mimba huanza kuwa mwembamba. Kutokana na

hali hii mtoto hujinyoosha na kuweka shinikizo katika mlango wa

uzazi. Yawezekana kukawa na kuvuja kwa ute wenye

kuchanganyika na damu kwenye uke wako, hii ina maana kuwa

mlango wa mimba unaanza kunyooka, au kutanuka, haya ni

maandalizi ya njia ya mtoto kupita.

Kwa baadhi ya wanawake, chupa hupasuka. Hii inajulikana

kama ‘kuvunjika kwa chupa.’ Inaweza kusababisha kuchuruzika

kwa maji, au kumwagika maji mengi. Kubanwa kwa misuli

kunaweza kutokea (kiasi cha sekunde 40 bila tukio), na kubanwa

huko kwa misuli kunaongezeka maradufu kadri mji wa mimba

unavyojivuta na kusukuma mtoto chini, wakati mlango wa mimba

unaposukuma juu na nyuma.

Kuzaliwa kwa mtoto kunaweza kuchukua kati ya saa moja

hadi masaa 14 pengine zaidi ya hapo. Mtoto wa kwanza kwa

kawaida huchukua kiasi cha saa 14; watoto wengine wataokuja

kuzaliwa baadaye na mama huyo watachukua kiasi cha saa nane.

Kiasi cha maumivu hutofautiana baina ya wawawake.

Kuzaliwa kwa mtoto si rahisi kwake pia Pumzi ya kwanza

ya mtoto ni ngumu sasa kwake; inaweza kufananishwa na mtoto

kupuliza pulizo. Mtoto mchanga anapaswa kutumia nguvu mara

tano zaidi kuliko kawaida kuvuta hewa ndani ya mapafu yake

madogo. Wakati kiunga mwana (umbilical cord) kinapotoka na

kukatwa, hapo ndipo mwisho wake wa kufanya kazi. Sasa mtoto

anajitegemea kwa mahitaji yote.

Miezi Mitatu ya Mwanzo

Mtoto

Katika muda wa majuma sita, kiinitete (embryo), ambacho

huanza kukua kinaanza na kichwa kuelekea chini, huwa na fuvu

ambalo lina macho yaliyo katika hatua za awali na masikio,

ingawaje wakati huo kiumbe hiki huonekana zaidi kuwa kama

kijisamaki kidogo chenye kichwa kikubwa kuliko umbo la mtoto wa

binadamu. Kiumbe hiki japo bado kina vipimo kama chembe ya

mchele, ukubwa wake ni mara 10,000 zaidi kuliko yai lilipoungana

na mbegu za kiume, na ukubwa inaongezeka mara mbili kila juma.

Kiumbe hiki tayari huwa na ubongo, figo, ini, mfuko wa kuyeyusha

chakula, mkondo wa damu, moyo uliogawanyika katika sehemu

mbili unaopiga piga na vichipukizi vifupi ambavyo baadaye hukua

na kuwa mikono na miguu. Kiumbe hiki ambacho huitwa kiinitete

kina matendo hiari ambayo hujitokeza yenyewe hasa katika juma

la saba japokuwa wewe huwezi kusikia kinapo jirusha.

Waweza kutambua sura ya kiumbe hiki kuwa ni sura ya

binadamu katika kipindi cha juma la nane. Kichwa kinakuwa ni

kikubwa kuliko kiwiliwili. Macho huzibwa na ngozi ambayo

baadaye hugawanyika na hutengeneza kope. Mikono, miguu

huanza kujitokeza na kukua, nazo mbavu huchomoza. Kiumbe

hiki huwa pia kina mifupa ambayo iko katika hali ya ulaini (kama

unavyoweza kuhisi ncha ya pua yako ukiigusa). Viungo vya uzazi

ambavyo ni vidogo sana huanza kuonekana japokuwa siyo rahisi

kutambua mtoto huyu anaweza kuwa wa kike au wa kiume. Uzito

wake ni chini ya ule wa kidonge cha aspirini!

Mama

Dalili ya kwanza ya mabadiliko ya ujauzito hutambuliwa

katika matiti yako – huanza kuvimba na ile sehemu ya chuchu

inayoonekana rangi ya udongo huanza kuwa nyeusi. Matiti yako

huanza kuwa laini na mazito. Mwili huanza kuwa mzito na mchovu

wakati unapokuwa unaanza kujirekebisha tayari kupokea maisha

mapya katika mwili wako hasa kama ni mimba yako ya kwanza

Vitu vingi hutokea ndani ya mwili wako katika miezi hii ya

mwanzo, hata hivyo huwa ni kwa kiasi kidogo sana kiasi

kwamba wanawake wengi ‘hawaonyeshi.’

Wanawake wengi wanaweza kupata ‘ugonjwa wa

asubuhi’ – kichefuchefu – ambacho kinaweza kutokea wakati

wowote katika siku. Unaweza kuondoa hali hii ya

kichefuchefu kwa kula chochote mara tu baada ya kuamka

asubuhi. Ili kuzuia kichefuchefu ambacho kinaweza kutokea

wakati wowote wakati wa mchana, hakikisha unapumzika vya

kutosha kwa kuwa uchovu unaweza kuchangia katika

kukuletea kichefuchefu. Njaa pia yaweza kusababisha

kichefuchefu, hivyo ili kukizuia, pata vitu vidogo vidogo vya

kutafuna wakati wa mchana.

Katika miezi hii mitatu ya mwanzo ya ujauzito mjamzito

huwa na jazba (hasira) sana. Jazba hizi pengine

husababishwa na mabadiliko katika vichocheo ambayo

hukufanya ujisikie vibaya pamoja na kichefuchefu. Ya

kupasa pia kujirekebisha kisaikolojia (kihisia) ukijichukulia

kuwa unaye mtoto ndani yako na majukumu mapya ambayo

utayapata si tu baada ya kuzaliwa mtoto bali hata kabla.

Lishe bora, kama ambavyo tumekwisha taja hapo

mwanzo, ni moja ya wajibu wa kuchukua kabla mtoto

hajazaliwa, kwa sababu mimba husababisha ongezeko katika

mahitaji yako ya vitamini na madini. Pale tu unapojihisi kuwa

umepata mimba, unapaswa kula chakula chenye lishe bora,

kwani chakula ulacho huchangia katika makuzi na maendeleo

ya mtoto. Madaktari wengi hutoa maelekezo ya matumizi ya

multi-vitamini au madini ambayo yametengenezwa maalum

kwa ajili ya mama wajawazito na watoto walioko tumboni.

Lakini ni muhimu zaidi kupata lishe bora wakati wa ujauzito

kuliko kumeza vidonge hasa miezi mitatu ya mwanzo kwa vile

katika kipindi hiki viungo vya uzazi vya mtoto ndio

vinatengenezwa. Protini huhitajika zaidi kwa mtoto

anapoendelea kukua na vyakula vingine vya kulikuza.

Proteini inayotokana na vyakula vya asili (yaani vinavyotoka

mashambani) hutengeneza viini viitwavyo ‘amino acid’

ambavyo huleta uhai ndani ya mwili, umuhimu wa protein ni

Wiki yaKumi

· Tumbo la uzazi lina vipimo kama chungwa,

lakini bado huwezi kusikia kwa kupima

tumboni.

· Kondo inatengeneza kichocheo cha

progesterone kuwezesha mimba kuendelea.

Mtoto ana vifundo vya miguu na mikono.

Ana sm 4.5.

Wiki yaKumi naMoja

· Utaanza kupona kwa hali ya kutapika. Kiasi

cha damu yako inaongezeka kutoka sasa

mpaka wiki ya 30.

· Mtoto ana ovary au pumbu zake, na

inaonekana kama ni wa kike au wa kiume.

Sasa, mwili wa mtoto karibu umekwisha

tengenezwa -- Sasa unahitaji kukua tu.

Wiki ya Kumi naMbili

· Unaanza kusikia tumbo la uzazi tumboni.

· Mtoto ana nyukope. Ana cheza zaidi

tumboni, na anajinyosha, kupiga miayo,

jinyonganyonga vidole vyake. Ana sm 6.5

na ana uzito wa 18g.

Wiki yaKumi naTatu

· Hutatapika tena kwa sababu ya mimba.

· Mtoto anaendelea kuongezeka vipimo

vyake. Ana sm 8.5 na uzito wa 28g.

Wiki ya Kumi naNne

· Kuchoka kumepungua kidogo. Unaanza

kujisikia na afya nzuri. Chuchu za matiti

zinaweza kuwa nyeusi zaidi.

· Mtoto ana nyushi na nywele kidogo.

Anakunywa maji ndani ya chupa ya uzazi

na kukojoa.

Kumi na 

Wiki ya Kumi naTano

· Utaanza kuona nguo zinabana kidogo.

Moyo wako umeongezeka nguvu wake

kwa asilimia 20.

· Nywele za mtoto zinaongezeka na kuwa

nyeusi kabisa. Anajaribu kunyonya

vidole vyake.

Wiki ya Kumi na Sita

· Unaanza kuweza kusikia mtoto akicheza

tumboni.

· Mifupa ya mtoto inaanza kuwa migumu.

Ana ulaika juu ya mwili wake wote. Ana

kucha za vidole. Angeweza kulala ndani

ya kikombe cha chai; ana vipimo kama

mkono yako. Ana sm 16 na 135g.

Ukuaji wa haraka haraka wa mtoto utakupunguzia nguvu

zako, hivyo jishibishe kwa chakula kingi chenye wanga, matunda

na mbogamboga. Usisahau vyakula vya mafuta, vyakula hivi huwa

vimejaa nishati iletayo nguvu mwilini. Mafuta pia yanakusaidia

kufyonza virutubishi, lakini kumbuka pia, mafuta yanaweza

kutengeneza calori. Mafuta yaletayo afya sana mwilini mwako ni

pamoja na yale yatokanayo na tende, karanga, mahindi, soya na

alizeti); mengine hutokana na korosho, mizeituni, njugu na

karanga. Vyakula vyenye protini pia vina mafuta, nyama, samaki,

maziwa na vyakula vyenye kutokana na maziwa kama vile jibini,

siagi ya karanga vyafaa sana

.

Miezi Mitatu ya Awamu ya Mwisho

Mtoto

Katika majuma ishirini na nane, mtoto huwa amekuwa sana

kiasi kwamba hawezi kujisogeza ndani ya tumbo lako. Ingawaje

siku zake za kujibinua huwa zimemalizika, anakuwa anatumia

muda mwingi kujinyonya dole gumba lake.

Nywele zake huwa zimerefuka. Wakati wa mwezi wa nane

(kuanzia juma la 32 hadi la 36) mtoto huongezeka uzito wake kwa

900g, uzito huu huchangiwa na mafuta ya kinga.

Kipindi fulani ndani ya kipindi cha mwisho cha ujauzito (kati

ya wiki ya 36 na ya arobaini), mtoto hujigeuza na kujituliza chini

katika nyonga, kichwa chake kikiwa kimegota sawasawa ndani ya

misuli ya nyonga zako. Hii ina maana kuwa mtoto tayari

anajiandaa na ana hamu ya kuzaliwa na wewe. Inapofika juma la

arobaini, au muhula, ukuaji wa mtoto kabla ya kuzaliwa huwa

umekamilika. Mtoto anakuwa shupavu mwenye urefu wa kati ya

sm 45 na sm 53. Mzito wa kati ya 2.5kg na 4.5kg