MAAJABU YA MIMBA HONGERA KWA KUPATA MIMBA PARTI- 2

Wiki ya Nne

Wiki

ya

Nne

· Bado huwezi kujisikia tofauti kuliko kawaida.

· Yai lililochavushwa limefika katika tumbo la uzazi, na

baada ya kukaa kwa siku tatu linajifungia na tabaka la

tumbo la uzazi. Linachukua lishe yake kutoka kwenye

mishipa ya damu ya mama ambayo inapita pale, na

inaanza kutengeneza kondo.

Wiki

ya

Tano

· Umekosa siku za mwezi, lakini huna hakika bado. Matiti

yanaweza kuwa mepesi kuumia na kuongezeka vipimo

kidogo. Unaweza kutaka kukojoa mara nyingi kuliko

kawaida.

· Mimba imefika milimeta 2 - ungeweza kuona ungeweza

kuangalia ndani ya tumbo la uzazi. Kiumbe kina uti wa

mgongo wake na ubongo wake una sehemu mbili

Wiki Mendeleo ya Mtoto na Mama Wakati wa Ujauzito

Baadhi ya Adha Ambazo ni Kawaida kwa Wajawazito

Adha/Kero Namna ya Kuondoa

Kuchefukwa

roho

asubuhi;

kichefuchefu,

na mchefuko

wa tumbo

baadaye

mchana

Kula kitu chochote mara tu uamkapo. Kula

kidogo mara kwa mara vyakula vya wanga au

matunda au biskuti wakati wa mchana. Epuka

kukaa na njaa.

Kufunga

choo

Kula vyakula vyenye nyuzinyuzi, vyakula vya

nafaka, matunda mabichi na mbogamboga na

vyakula vya jamii ya kunde (maharage na

nyegere). Kunywa angalau bilauri (au

vikombe) saba hadi vinane vya majimaji

(usihesabu kahawa au chai) kila siku. Fanya

mazoezi kiasi kila siku.

Kuvimbiwa/

Kujaa Gesi

Jaribu kujilegeza, hasa wakati wa kula

chakula, usile chakula kwa pupa. Kula milo

sita kidogo kidogo kwa siku. Epuka “vyakula

vinavyotengeneza gesi” kama vile maharage,

kabichi na vitunguu.

Kiungulia

Epuka vyakula vilivyokaangwa, vyenye mafuta

mengi, nyama ya mbavu. Usitumie krimu kali,

vileo, soda, kahawa. Jilegeze. Vaa mavazi

yasiyobana kiuno. Lala chali.

Uangalizi wa

Matiti

Vaa sidiria ili kulinda matiti, hata wakati

unapolala.

Kuvimba

Epuka vyakula vyenye chumvi nyingi, lakini

usiache kuweka chumvi kwenye chakula

chako.

Uchovu

Kula chakula chenye virutubishi vya kutosha.

Pata muda wa kutosha kupumzika, lala

angalau kidogo wakati wa mchana.

vile vichomi, kikohozi, mafua na polio. Chakula hiki cha ajabu

ambacho wewe unatengeneza, maziwa yako, ndicho chakula

pekee anachohitaji mwanao katika kipindi cha miezi sita ya

mwanzo ya uhai wake. Usimpe kitu chochote kingine kwa miezi

minne ya kwanza – hata maji, au uji, au mchuzi wa machungwa,

maana vinaweza kusumbua tumbo lake. Tumbo lake linahitaji

maziwa tu mpaka afike umri wa miezi minne.

Wakati wa matunzo ya mwanao, kumbuka, unachokula

hujionyesha katika maziwa yako. Ukila chakula fulani ambacho

mtoto wako kinamletea madhara, ni wazi madhara yataonekana.

Kama mtoto wako umnyonyeshaye akishindwa kuvumilia maziwa

yako, daktari wako atakushauri kuacha kula aina fulani ya chakula

unachokula.

Lishe Inayofaa Wakati wa Ujauzito:

Kumpa mtoto nafasi nzuri ya kukua vema na afya bora

Jambo moja jema unaloweza kufanya kwa ajili ya mtoto

wako mchanga kabla hajazaliwa ni kula lishe bora na kuhakikisha

unampa mtoto mlo ambao unaviini-lishe ambavyo mtoto anahitaji ili

azidi kukua. Hii haina maana kuwa unakula mlo wa ‘watu wawili.’

Ina maana kuwa huna budi kula kwa afya ujihadhari kuwa wewe na

mtoto unahitaji zaidi virutubisho wakati wa ujauzito na ulezi wa

mimba.

Ujauzito huongeza mara dufu myeyuko wa chakula mwilini,

hivyo fahamu kuwa wakati huu wa ujauzito unahitaji nguvu za

ziada -- lakini si uwingi wa vyakula ndio unahitajika, bali ni ubora

au thamani ya chakula. Unahitaji kiasi kinachotosheleza na

chenye aina zote za vyakula:

Maziwa Maziwa, jibini, mtindi

Nyama Samaki, nyama, kuku, maharage

makavu au njegele, mayai, njugu,

mbegu, siagi ya karanga

Nafaka Nafaka zote kama vile Ugali, uji,

au mikate, biskuti, wali

Matunda na

Mbogamboga

Matunda yenye vitamini C jamii ya

machungwa, forosadi, mboga

zenye Vitamin A za kijani,

spinachi

Chakula chenye uwiano sahihi ndani yake kikiwa na vitamini

na madini chafaa sana na ni cha muhimu kwako na kwa mtoto. Ili

mtoto apate virutubisho katika mfululizo mahususi, ni vema kula

chakula kidogo kidogo lakini mara nyingi kuliko kula chakula kingi

sana mara mbili au tatu na ukakaa bila chakula kwa muda mrefu.

Katika sehemu ifuatayo, utajifunza mabadiliko ambayo mwili

wako utayapata wakati mtoto anapokua ndani yako. Itadhihirika na

utaona ni kwa nini lishe bora ni ya muhimu.

matumbo ya mtoto, humlinda mtoto dhidi ya maambukizi.

Baada ya nyonyo zako kutoa yale maji maji, zitaanza kutoa

maziwa ya ‘mpita’ ambapo baada ya majuma mawili maziwa halisi

yataanza kutoka. Hivi haya maziwa halisi yana virutubisho gani?

Kiasi cha asilimia 88 ni maji. Virutubishi vingine ni asilimia 55

mafuta, asilimia 37 vyakula vya wanga na asilimia 8 protini.

Mtajuaje kuwa mtoto wako ana njaa? Atakujulisha tu. Njia

nzuri ya kumlea mtoto ni kumnyonyesha kila anapoonekana kuwa

na njaa.

Unapomnyonyesha mwanao, utahitaji vyakula vyenye ubora

wa juu kuliko hata wakati wa ujauzito, na utakitaji kalori nyingi zaidi

ili utiwe nguvu kuliko wakati wa ujauzito. Uzito uliokuwa nao

wakati wa ujauzito sasa utahifadhiwa kama mafuta ndani ya mwili

wako, na yatakupatia nguvu zinazohitajiwa katika kutoa maziwa au

kutengeneza maziwa. Lishe bora iliyojaa vitamini zote

zinazohitajiwa mwilini siyo tu kwamba itakuwezesha kutunga

maziwa mengi, bali maziwa yako yatakuwa yenye viinilishe

ambavyo hasa vitamnufaisha mtoto wako.

Neno kuhusu madawa: Kwa vile inafahamika kuwa dawa

nyingi zinaweza kupitishwa kutoka kwa mama hadi kwa mtoto

wakati wa kunyonyesha, mwone daktari wako akushauri juu ya tiba

zozote utakazohitaji wakati wa kumlea mwanao.

Lishe kwa Mtoto Wako

Zipo sababu nyingi kwa nini unyonyeshaji ni njia bora zaidi

ya kumlisha mtoto wako. Maziwa ya mwilini mwako hayawezi

kumdhuru mtoto wako kwa hali yoyote. Zaidi ya hayo, viini

vilivyoko katika maziwa yako huongeza kinga ndani ya mwili wa

mwanao, au uwezo wa kujikinga na kupigana na maambukizi.

Watoto wanyonyeshwao wanafahamika kuwa huwa

hawasumbuliwi sana dalili za kutokwa na makamasi, vipele au

ukurutu, kutematema mate, pumu, na mchango (msokoto wa

tumbo) au mhangaiko. Viini vilivyoko ndani ya maziwa pia vinaua

bakteria, ukungu na virusi vya magonjwa. Watoto wanyonyeshwao

na mama zao hawana matatizo ya kuhara au kushindwa

kuyeyusha chakula mwilini. Na, utafiti umeonyesha kwamba

maziwa ya mama yana uwezo wa kupambana na magonjwa kama

Nini Kinatokea Baada ya Mtoto Kuzaliwa

Baada ya mtoto kuzaliwa, mji wa mimba utaendelea

kunywea na hivyo kinachofanyika kondo la nyuma huanza

kusukumwa nje. Wakati haya yamefanyika wewe tayari utakuwa

na kitoto chako kichanga mkononi mwako bado kikiwa kimelowa

na pengine kikilia. Wakati huu unaweza kujisikia kwamba hapa

ulimwenguni hakuna mwingine isipokuwa ni wewe na kichanga

chako tu. Akina mama wengi hujisikia kuwa na mchanganyiko wa

kusisimka na mshangao na hupata nafuu ikiwajia mwilini mwao.

Wanawake wengi pia hujisikia mshituko unaowafanya

watetemeke baada ya kujifungua. Hii ni hali ya kawaida

inayojitokeza kwa wazazi lakini hupungua baadaye. Mkunga

atamsafisha mtoto na kukushona iwapo daktari aliongezea njia ili

kutoa nafasi kwa mtoto azaliwe. Tabibu atakikata kile

kiungamwana, na kile kipande kilichosalia hukauka baada ya juma

moja hapo kipande kinapoanguka hubaki na kitovu. Iwapo

kiungamwana hakijakatika ndani ya kipindi cha siku kumi basi

muone tabibu wako.

Ndani ya kipindi cha majuma sita, mji wa mimba hurejea

katika hali yake ya kawaida ya tumbo la uzazi na uzito, na urefu

wake ambao ni: sm 5 kwa sm 8, uzito wake ni kama 75g. Idadi ya

mimba utakazopata, mazoezi, kunyonyesha na hali yako ya mwili

kwa ujumla vyote hivyo vitachangia kubainisha utarejea katika hali

yako na umbo lako lini.

Kunyonyesha & Lishe kwa Mama Anyonyeshaye

Wataalam wanafikiria kuwa unyonyeshaji ni njia bora ya

kustawisha afya ya mtoto mchanga. Zaidi ya kumpatia lishe bora

mtoto na kumpa faida za kitabibu, unyonyeshaji unakufanya

kujisikia vizuri sana. Ni njia nzuri ya kukuambatisha wewe na

mtoto wako kukupatia uzoefu wa aina yake wa ukaribu baina yako

na mtoto mchanga.

Mtoto anapofyonza nyonyo zako zinatoa maziwa, ingawaje

uvujaji wa maziwa hasa huanza siku kadhaa baada ya kujifungua.

Mpaka hapo, mtoto hulishwa kwa majimaji yanayotoka kwenye

nyonyo baada ya kujifungua japokuwa si maziwa halisi. Majimaji

haya ambayo huitwa danga, yanao uwezo wa kusafisha utumbo na

Wiki ya Sita

· Unaweza kujisikia kutapika unapoamka

asubuhi au unapopika. Sehemu ya kike

**** itakuwa na rangi ya sambarau. Mji wa

uzazi umefikia vipimo kama chenza.

· Mtoto ameanza kuwa na kichwa na mwili, na

ubongo wake ni mkubwa. Ana mwanzo wa

miguu na mikono. Mwisho wa wiki hii, ana

damu na mishipa ya damu. Ana taya na

mdomo, na mwanzo wa meno kumi kila

upande wa taya. Vipimo vyake ni kama

chembe cha mchele, yaani mm 6.

Wiki ya Saba

· Unaweza kujisikia kizunguzungu ukisimama

muda mrefu. Matiti yameongezeka vipimo

na chuchu zinasimama zaidi. Labda

unajisikia kama kulia machozi kwa urahisi.

· Mtoto ana miguu na mikono, na mashimo

mwishoni ambayo yatakuwa vidole. Uti wa

mgongo na ubongo ni kamili, na kichwa

kinaonekana kama binadamu, na matundu

ya pua na mdomo. Anaanza kupata

mapafu. Mtoto ana sm 1.3.

Wiki ya Nane

· Unaweza kukuta kwamba huna hamu ya

kula vyakula fulani. Labda utatoa kama

majimaji sehemu za siri, lakini bila harufu au

maumivu.

· Mtoto ana ini, mafigo, utumbo n.k. ingawa

hazijakamilika bado. Anaanza kuwa na

macho na masikio, na uso wa binadamu.

Ana sm 2.5.