SIRI ZA KIAFYA ZA KUISHI MAISHA MAREFU

Watafiti wa nchini Israel walibaini

kuwa, mtu anayekunywa chai mara

kwa mara ana uwezo wa kuishi

muda mrefu tofauti na yule

asiyependa chai.

Aghalabu maisha ya mwanadamu

yeyote yule yapo mikononi mwa

muumba wake, ambaye hujua lini

muda wa kuishi wa kiumbe wake

utakwisha. Lakini mtindo wa

maisha yetu usiojali kanuni za afya,

umeonyesha kuwa ndicho chanzo

cha watu wengi kuishi maisha

mafupi.

Kiwango cha maisha ya binadamu

sasa kinapunguzwa kutokana na

mabadiliko ya tabianchi, mtindo

wa maisha na mazingira, lakini

wanasayansi na wataalamu wa

afya wamekuja na mbinu ambazo

zinatajwa kusaidia kuongeza miaka

yako ya kuishi.

KUNYWA CHAI

Watafiti wa nchini Israel walibaini

kuwa, mtu anayekunywa chai mara

kwa mara ana uwezo wa kuishi

muda mrefu tofauti na yule

asiyependa chai.

Chai, hasa ya kijani (green tea) ina

ondoa sumu iitwayo ‘polyphenols’

ambayo husaidia mwili wako

kupambana na magonjwa ya

moyo.

Wataalamu hao wanasema, chai

iliyochemka vizuri au pakiti ya

majani ya chai kukorogwa vyema

katika majimoto, yafaa zaidi. Kwa

kifupi, chai ikolee majani.

KUSIMAMA KWA MGUU MMOJA KILA

ASUBUHI

Inaweza kuonekana kuwa ni jambo

la ajabu, lakini wanasayansi

wamebaini kuwa kusimama kwa

mguu mmoja asubuhi kunasaidia

kuimarisha misuli ya mgongo,

nyonga na tumbo na kuupa

uwiano uti wa mgongo.

Mtaalamu wa viungo

anasema, zoezi hili jepesi

likifanywa kila siku, linatoa

manufaa ya muda mrefu na

linakukinga kuvunjika mifupa kwa

urahisi hasa unapoanza kuzeeka.

Tafuta marafiki sita unaowaamini

Kuwa na marafiki wazuri na familia

ambayo unaiamini ni siri moja

kubwa ya kuishi miaka 100.

Utafiti uliofanywa na kitengo cha

Maisha na Mazingira katika Chuo

Kikuu cha Australia, ulionyesha

kuwa kupata watu wa kukupa

msaada na kukufariji wakati wa

huzuni kunasaidia kuongeza umri

wa kuishi kwa kuzalisha kemikali

ya ‘furaha’ inayofahamika kama

dopamine na oxtocyin ambavyo

huusaidia ubongo.

Mwanasaikolojia wa Chuo Kikuu

cha Dodoma,

anasema unapokuwa na tatizo,

kisha ukalihifadhi moyoni, unaunda

uchungu ambao unakuathiri.

Anasema, mwili wa mtu

unaathiriwa kutokana na tabia au

matendo ya moyoni, unapohifadhi

tatizo bila kupata ushauri unakuza

tatizo hilo.

“Marafiki au hata ndugu wa

kumweleza tatizo lako ni muhimu,

wanaweza kukupoza,” anasema

USISHIBE SANA

Wakazi wa kisiwa cha Okinawa,

nchini Japan, wanaongoza kwa

kuwa na kiasi kidogo cha watu

wenye unene uliopitiliza (obesity)

na wanasifika kwa kuwa na idadi

kubwa ya watu wanaoishi zaidi ya

miaka 100.

Siri yao kubwa ni kuwa hawali

wakashiba kwa zaidi ya asilimia 80.

Watafiti wa Marekani pia,

wamebaini kuwa, binadamu

wanaweza kuishi miaka mingi zaidi

iwapo chakula wanachokula

kinapunguzwa kwa robo tatu.

Ina maana kwamba kula kidogo

kunaufanya mwili wako usiwe na

kazi kubwa ya kumeng’enya, hivyo

kuupa nafasi ya kuwajibika na kazi

nyingine.

Mtaalamu wa chakula na lishe,

anasema, mtu

hatakiwi kula akashiba bali

anatakiwa aache njaa kwa mbali ili

kutoa nafasi ya maji na

mmengenyo kuchukua nafasi.

LALA KWA MUDA MREFU

Ukosefu wa usingizi unakuweka

katika hatari kubwa ya kupata

maradhi ya msongo wa mawazo

na moyo. Kupata makunyanzi na

mwili kuchoka.

Mabadiliko kidogo tu ya kitabia

yanaweza kuleta mapinduzi

makubwa katika afya yako.

Wanaopata usingizi wa kutosha si

rahisi kupatwa na kiharusi au

shinikizo la damu.

PIGA MSWAKI

Maradhi ya fizi, ni maradhi

yaliyopata umaarufu duniani. Dk

James Russel wa kituo cha tiba cha

Hope, anasema, meno na fizi ni

chanzo cha magonjwa mengi

ambayo wengi hudhani

hayahusiani na afya ya kinywa.

Maradhi ya fizi yanatajwa kuwa

chanzo cha saratani za aina fulani,

maradhi ya moyo, ubongo na hata

kisukari.

KUWA MAKINI

Utafiti uliofanywa na

Mwanasaikolojia wa nchini

Marekani, Dk Howard Friedman

unasema kuwa, umakini wa mtu ni

kigezo cha urefu wa maisha yake.

Watu ambao wapo makini na

maamuzi, matumizi ya fedha na

ambao wanapenda kuweka kila

kitu sawa na kufanya mambo yao

kwa uangalifu, wanaweza kuishi

kwa muda mrefu.

KWA NINI?

Dk Kitila Mkumbo, Mwanasaikolojia

wa Chuo Kikuu Kishiriki cha Elimu

(DUCE) anasema, unapokuwa

makini unafanya uamuzi mzuri

ambayo hupunguza kiwango cha

kuishi maisha hatarishi.

“Umakini unamsaidia mtu kuepuka

tabia hatarishi kwa mfano ngono

zembe, kuvuta sigara, mambo

ambayo yanahatarisha afya,”

anasema.

Anasema, mtu anayepangilia

mambo yake na kuwa makini kwa

mfano kutumia kinga wakati wa

tendo la ndoa kunakuepusha na

maambukizi ya maradhi

mbalimbali.

USIWEKE MATUNDA KWENYE JOKOFU

Unaweza kufikiri kuwa, kuyaweka

matunda katika jokofu, unayafanya

yadumu kwa muda mrefu, lakini

tafiti zinaonyesha kuwa, matunda

yaliyopoozwa kwa baridi ya jokofu,

yanapungukiwa vitamini muhimu

kuliko matunda yanayowekwa

katika hali ya kawaida.

Kwa mfano, nyanya na pilili ni

vyema kuwekwa katika bakuli

kuliko katika jokofu. Matunda

mengi yanasaidia kuondoa sumu

mwilini hivyo lishe zake zikibaki

bila kuharibiwa, husaidia kujenga

moyo imara na kupunguza

kiwango aina fulani za saratani.

 

KUFANYA TENDO LA NDOA ANGALAU

MARA MBILI KWA WIKI

Utafiti mkubwa na uliothibitishwa

wa Welsh na wenzake wa Hospitali

ya Royal Edinburgh, Uingereza

ulibaini kuwa wale wanaofanya

mapenzi mara moja kwa mwezi

wapo katika hatari ya kufa

mapema, ukilinganisha na wale

wanaofanya mapenzi mara mbili

kwa wiki.

Welsh anasema, tendo la ndoa

linapunguza msongo wa mawazo

na kumfanya mtu apate usingizi

mzuri. Msongo wa mawazo

unasababisha maradhi ya moyo na

kisukari.

Dk Mkumbo anasema, tendo la

ndoa ni jambo la afya na husaidia

katika kupunguza msongo wa

mawazo na kuupa mwili

uchangamfu.

Hata hivyo Dk Mkumbo anasema

hajawahi kusikia idadi ya siku za

kufanya mapenzi kama ni mara

moja au mbili kwa wiki, bali

anaamini kitendo chenyewe kina

umuhimu wake kiafya.

Kwa nini Wajapan wanaishi maisha

marefu?

Inaelezwa kuwa Wajapan ni taifa

linaloongoza kwa kuwa na watu

wanaoishi muda mrefu kuliko

mataifa mengine.

Takwimu za Shirika la Afya Duniani

zinaeleza kuwa, raia wa Japan

wanaishi maisha marefu zaidi.

Kwa mfano, mwanaume mzee

kuliko wote aliyevunja rekodi ni

Jiroemon Kimura, kutoka Kyotango,

Kyotto, Japan aliyefariki dunia

akiwa na umri wa miaka 116.

Siri yao kubwa ni kula chakula

chenye afya ikiwemo samaki

badala ya nyama nyekundu.

Hawanywi maziwa, au bidhaa

zozote za ng’ombe. Nafaka jamii ya

soya ambazo zinasaidia kuondoa

maradhi ya moyo.

Wanakunywa chai kwa wingi, hasa

ya kijani, wanakula kiasi kidogo cha

chakula, hawatumii magari mara

kwa mara na wanatumia vyoo vya

kuchuchumaa badala ya vya kukaa.